Jak czytać rysunki architektoniczne?

Zanim przystąpimy do budowy domu, niezbędny jest nam jego projekt. Taki prawdziwy, specjalistyczny zbiór rzutów, przekrojów i innych elementów, który zleca się do wykonania człowiekowi, zwanemu architektem. Zanim przystąpi on do pracy, przedstawiamy mu naszą sytuację rodzinną, potrzeby i wymagania, a on w zaawansowanym programie do tworzenia kresek, projektuje nasz wymarzony dom. Po jakimś czasie, dostajemy gotowe rysunki i z podekscytowaniem otwieramy teczkę, a tam…doznajemy zawodu, bo te wszystkie kreski, liczby i kółeczka w zasadzie nic nam nie mówią. Rozumiem to doskonale, bo gdy dostaję wyniki badań to nie ma dla mnie znaczenia, czy są one napisane po polsku czy po chińsku 😉 Mając na uwadze to, że jednak większość z Was chciałaby się choć trochę orientować w tym architektonicznym świecie, przygotowałam wpis, z serii poradnikowej. Jeśli chcecie wiedzieć jak czytać rysunki architektoniczne, ten tekst jest dla Was!

Architekci, rysując ściany, okna, drzwi i kominy, trzymają się odgórnie narzuconych wytycznych (można znaleźć je w normie o nazwie: Oznaczenia graficzne na rysunkach architektoniczno-budowlanych, czyli PN-70 B-01025). Istnieje zatem „język architektury”, którym posługują się wszyscy projektanci. Myślę, że można go porównać z językiem polskim, który jest językiem narodowym i Polacy powinni nim władać. Pomimo tego, w niektórych rejonach, wytworzyły się dialekty i gwary. W architekturze jest podobnie. Stąd każda pracownia ma swój własny styl i niektóre symbole są charakterystyczne tylko dla nich (oczywiście nie mogą one zbytnio odbiegać od normatywnych rysunków). Nikt jednak nie może zapominać o fundamentalnych zasadach, których każdy projektant musi się trzymać.

Na początek powinniście wiedzieć, że rozróżniamy dwa podstawowe rodzaje dokumentacji projektowej. Pierwszym z nich jest rysunek architektoniczny. Zawiera on ściany i stropy ze wszystkimi warstwami wykończeniowymi, a w pomieszczeniach znajdują się meble i sprzęty. Rysunek konstrukcyjny natomiast obrazuje stan surowy (krótko mówiąc, skupia się przede wszystkim na konstrukcji). W dzisiejszym wpisie, omówię rysunek architektoniczny, który laikowi, może powiedzieć o wiele więcej niż ten konstrukcyjny. W skład projektu architektonicznego wchodzą rzuty, przekroje, elewacje, zestawienia stolarki, a także wizualizacje (w zależności od wielkości projektowanego obiektu, może być to od kilkunastu do nawet kilkudziesięciu rysunków). Dzisiaj rozłożę na czynniki pierwsze jeden z rzutów. To z niego, możecie dowiedzieć się najwięcej.

---

Jak czytać rysunki architektoniczne? – konkretne rady poparte przykładami

Poniżej znajdziecie fragment projektu domu jednorodzinnego, który pomoże Wam lepiej zrozumieć to, o czym będę mówić (proszę o nie komentowanie rozwiązań, użytych w projekcie. Jest to bowiem mój pierwszy „poważny” rysunek, wykonany w trakcie studiów). Warto wiedzieć, że rzut to przekrój poziomy, wykonany metr nad podłogą.

Mam nadzieję, że nie przeraziła Was ilość informacji, zawarta na rysunku. To wcale nie takie straszne, jak mogłoby się wydawać. Zresztą, zaraz się przekonacie.

---

ŚCIANY

Ściany dzielimy na nośne, czyli konstrukcyjne (na nich opiera się cała konstrukcja budynku) oraz działowe, które spełniają wyłącznie funkcję podziału przestrzeni. Jak je rozróżnić? A no przede wszystkim, zwrócić uwagę na ich grubość. W zależności od materiału, z jakiego zbudowane są ściany domu, nośne mogą mieć od ok 25 aż do nawet 44 cm grubości. Działowe natomiast to liczba rzędu kilku do kilkunastu centymetrów.

Wypełnienia ścian mogą być różne, w zależności od zastosowanego materiału budowlanego (inaczej oznacza się cegłę, inaczej beton, a jeszcze w inny sposób żelbet).

Na rysunku na niebiesko zaznaczyłam ściany konstrukcyjne, a na żółto działowe. Widać różnicę prawda?

---

OKNA I DRZWI

Okna, rysujemy za pomocą dwóch równoległych kresek. Kolejne dwa zewnętrzne odcinki to parapet. Otwory okienne tych samych rozmiarów oznaczamy za pomocą jednakowego symbolu, umieszczonego w kółeczku (literka O i odpowiednia liczba). Wszystkie są dokładnie rozrysowane w zestawieniu stolarki, które mieści się na końcu projektu. Przez środek okna zawsze przebiega jego oś. Nad linią znajduje się wymiar, który określa szerokość otworu okiennego, pod nią mieści się liczba, która mówi o jego wysokości. Skrót „hp=90” oznacza, że wysokość parapetu wynosi 90cm (to wymiar mierzony od podłogi do dolnej części otworu okiennego).

Rysując drzwi, projektantów obowiązują podobne zasady. Oznaczamy je literką D (jak drzwi) oraz opatrujemy odpowiednią liczbą. Linia wyznacza oś symetrii, górna liczba szerokość, a dolna wysokość otworu. Drzwi dodatkowo posiadają łuk, który pokazuje sposób ich otwierania.

---

KOMINY

Rozróżniamy trzy główne rodzaje kanałów, które na rysunkach architektonicznych zaznaczamy w ściśle określony sposób.

Kanał dymowy (stosowany, gdy mamy do czynienia z C.O. na paliwo stałe np. węgiel)

Kanał spalinowy (wtedy, gdy C.O. jest gazowe)

Kanał wentylacyjny (czyli krótko mówiąc wentylacja, którą powinno się zapewnić przede wszystkim w łazience, kuchni i kotłowni)

---

SCHODY

Wymiarowanie schodów odbywa się zgodnie z zasadą ilość x wysokość x głębokość (pamiętajcie, że ilość prostokątów, wyznaczających powierzchnię jednego stopnia, nie równa się ich ilości. Najlepiej wyobrazić sobie, że idziemy po schodach – każda kreska oznacza kolejny poziom). W jednym biegu nie powinno być ich zbyt dużo, dlatego najczęściej w domach jednorodzinnych dzieli się je na dwa biegi, stosując spocznik. Schody nie mogą być także ani za płytkie, ani zbyt wysokie. Muszą spełniać warunek: 2h+s=60-65cm (czyli dodając dwie wysokości i jedną głębokość stopnia, powinniśmy uzyskać przedział od 60 do 65 cm). Przerywaną linią oznaczamy to, co jest nad płaszczyzną przekroju poziomego (czyli powyżej jednego metra), a ciągłą to, co znajduje się pod nim. Strzałka natomiast, wyznacza kierunek wchodzenia po schodach.

Uwaga! W projekcie między biegami schodów znajduje się schowek, w większości sytuacji są one oddzielone od siebie jedynie balustradą lub ścianką z płyty kartonowo-gipsowej.

---

PODSTAWOWE WYPOSAŻENIE

Na rysunkach architektonicznych znajdują się także podstawowe meble i elementy wyposażenia. Przypominają one rzeczywiste sprzęty. Są z reguły bardzo uproszczone, ale na tyle oczywiste, że z ich rozpoznaniem nie powinniśmy mieć problemu.

---

WYMIAROWANIE

Ogólne wytyczne obejmują także wymiarowanie. Gabaryty budynku czy pomieszczenia muszą być opatrzone liczbami, określającymi szerokość i długość. To jednak nie wszystko. Oprócz tego trzeba podać wielkość otworów okiennych, grubość ścian, a także odległości między osiami konstrukcyjnymi (które przechodzą przez środek ścian konstrukcyjnych). Na rzucie znajdują się także poziomy, które nazywa się kotami wysokościowymi. Informują nas one o podniesieniu lub obniżeniu poziom (0.00 to zawsze poziom terenu).

Mam nadzieję, że dzisiejszy artykuł rozjaśnił Wam trochę, skomplikowany „język architektury” i nie będziecie zadawać już sobie pytania: „jak czytać rysunki architektoniczne?” Może ktoś z Waszych znajomych buduje dom i chciałby wiedzieć co oznaczają poszczególne liczby i symbole? Podzielcie się z nimi tym artykułem. Możecie zrobić to tutaj: UDOSTĘPNIJ ARTYKUŁ NA FACEBOOKU 🙂

Na koniec chciałam Was zapytać, czy może są jakieś teoretyczne aspekty, o których chcielibyście się dowiedzieć? Dajcie mi znać, a postaram się rozwiać Wasze wątpliwości (pamiętajcie jednak, że jestem tylko architektem 😉 )